SPORTFOTOGRAFIE

Klaar voor de start: tips voor het maken van actiefoto's

Wil je het ultieme sportmoment vastleggen? Hier vind je alles wat je moet weten over het maken van spectaculaire actiefoto's met je Canon-camera.
Een atlete in een paars hesje springt over een horde.

Actiefotografie brengt een unieke combinatie van uitdagingen voor fotografen en hun uitrusting met zich mee: de wereld zit vol beweging, maar hoe leg je die in één foto vast? Voor succesvolle actiefotografie moet je een aantal essentiële camera-instellingen en -functies begrijpen en weten welke invloed deze hebben op je foto's. Als je deze instellingen en functies eenmaal beheerst, kun je onscherpe foto's maken om beweging over te brengen of het beeld 'bevriezen' om een specifiek moment vast te leggen. Er zijn ook actietechnieken die je kunt uitproberen, zoals pannen, en tips die specifiek zijn bedoeld voor iedereen die watersporten wil fotograferen of actievideo's wil maken.

Het is ook erg handig als je opnamen maakt met een snelle en lichte uitrusting. Canon heeft een relatief compact en betaalbaar assortiment zeer capabele camera's en lenzen ontwikkeld die uitstekende resultaten kunnen opleveren bij het maken van actieopnamen, waaronder instapmodellen van telelenzen waarmee je zo dicht mogelijk bij het tafereel kunt komen.

Hier vind je een overzicht van de essentiële instellingen en camerafuncties die je nodig hebt voor het maken van actieopnamen, en tips en technieken om je te helpen fantastische foto's te maken.

Begin met de sportmodus

Als je nog niet eerder actiefoto's hebt gemaakt, kun je gewoon beginnen met de sportmodus van de meeste instapcamera's en camera's uit het middensegment van Canon. Hiermee configureer je de camera met Servo (continue) AF voor het volgen van actie en korte sluitertijden om bewegingen te bevriezen, en kun je een reeks opnamen maken door de ontspanknop ingedrukt te houden. Draai het filmmoduswiel van je camera naar de sportstand of zoek deze stand in het menu voor scènemodi.

Onmisbare camera-instellingen voor actiefotografie

Het scherm van de Canon EOS 90D met daarop de Tv-instellingen (Tijdwaarde).

Als je de sluitertijd zelf wilt instellen, zet je de camera op de modus Sluitertijdvoorkeuze (of Tv, dat staat voor Tijdwaarde). Als je de sluitertijd wijzigt, wordt de algehele belichting aangepast, maar je kunt daarmee ook de hoeveelheid vervaging (of juist het gebrek hieraan) in je foto's bepalen.

Een snowboarder springt door de lucht, met een nevelige zon op de achtergrond.

Als je onderwerpen tegen een heldere hemel fotografeert, probeer dan positieve belichtingscompensatie toe te passen. Hiermee kun je het hoofdonderwerp de juiste mate van helderheid geven. Met een systeemcamera zoals de Canon EOS R7 kun je tijdens het fotograferen het effect in de zoeker bekijken. Gefotografeerd met een Canon EOS R7 met een Canon RF 14-35mm F4L IS USM-objectief ingesteld op 14mm, 1/2000 sec, f/8 en ISO200.

Hoewel de sportmodus van Canon-camera's een geweldig uitgangspunt is voor het fotograferen van actie, kan het de moeite waard zijn om avontuurlijker te werk te gaan naarmate je nieuwe vaardigheden leert. Met creatief gebruik van de instellingen voor sluitertijd, belichting en AF-tracking ben je verzekerd van de gewenste resultaten.

Sluitertijd

In de modus Sluitertijdvoorkeuze (Tv) kun je de gewenste sluitertijd selecteren. De camera past dan automatisch het diafragma aan om voor de juiste belichting te zorgen. Het kan ook handig zijn om Auto ISO in te schakelen, zodat de lichtgevoeligheid van de camera automatisch toeneemt als het grootste diafragma van de lens niet 'snel' genoeg is om onderbelichting (donkere beelden) bij zeer korte sluitertijden te voorkomen. Met korte sluitertijden van meer dan 1/1000 sec kun je de actie bevriezen, terwijl lange sluitertijden van 1/60 sec of minder bewegingsonscherpte kunnen toevoegen bij het pannen: dit komt verderop aan de orde.

Belichting

Als het licht goed is, zoals op een zonnige dag zonder wolken of binnenshuis met kunstmatig licht, kun je je camera op de handmatige modus (M) zetten. Met deze modus heb je volledige controle over de sluitertijd en het diafragma, en kun je ervoor zorgen dat je onderwerp goed wordt belicht. Als je een foto richting de lucht maakt en hierbij een van de automatische modi gebruikt, heeft de camera de neiging om je onderwerp te onderbelichten en een silhouet vast te leggen. In dat geval kun je de regelaar voor belichtingscompensatie gebruiken om de belichting aan te passen.

Het scherm van een Canon EOS R10-camera waarop de AF-tracking wordt weergegeven die is scherpgesteld op het oog van een flamencodanser.

De intelligente AF in Canon's nieuwste EOS R System-camera's kan mensen, dieren, vogels en voertuigen detecteren. In de modus People (Personen) kan het systeem bijvoorbeeld zelfs het menselijk lichaam van achteren herkennen. Het herkennen en volgen begint bij het lichaam, gaat vervolgens over naar het hoofd als dit zichtbaar is, en daarna naar de ogen. Zelfs als sporters een bril of helm dragen, wordt hun hoofd herkend.

AF-tracking

Bij Canon-camera's is het frame voorzien van verschillende focuspunten en de camera stelt meestal scherp op het onderwerp dat het dichtst bij je staat. Wil je zeker weten op welk focuspunt je camera gaat scherpstellen, stel dan minder focuspunten in en zorg ervoor dat ze over je onderwerp komen te liggen. De deep-learning AI die is ingebouwd in de nieuwe generatie AF-systemen van de nieuwste EOS R System-systeemcamera's, zoals de EOS R7 en EOS R6, is perfect om dieren, vogels, mensen en voertuigen in beeld te krijgen en te volgen. De camera's herkennen niet alleen automatisch de relevante vormen, maar stellen ook scherp op gezichten en zelfs op ogen wanneer die in beeld komen. Gebruik de AI Servo AF-modus zodat de autofocus continu bewegende onderwerpen volgt.

Perfect pannen

Een coureur op een motor scheurt over een circuit en leunt sterk naar de zijkant.

Het kan lastig zijn om de juiste sluitertijd te kiezen voor panning-opnamen. Als je snelle raceauto's of motoren met een telelens fotografeert, begin dan met ongeveer 1/60 sec, bekijk de resultaten en pas de sluitertijd aan voor goede bewegingsonscherpte op de achtergrond terwijl je het hoofdonderwerp scherp houdt. Gefotografeerd met een Canon EOS R6 met een Canon RF 100-500mm F4.5-7.1L IS USM-lens, ingesteld op 400mm, 1/160 sec, f/9 en ISO100. © Richard Walch

Hoewel een korte sluitertijd ideaal is voor het bevriezen van bewegingen, kan dit er soms ook toe leiden dat actiefoto's minder spannend zijn. Als je bijvoorbeeld een voorbij scheurende raceauto fotografeert met een sluitertijd van 1/2000 sec, zal het lijken alsof de auto stilstaat. Verlaag in dat geval de sluitertijd tot ongeveer 1/60 sec en pan de camera om bewegingsonscherpte toe te voegen en een echt gevoel van snelheid over te brengen.

Pannen is met de lens een onderwerp volgen dat zich parallel aan jou verplaatst. Vaak wordt pannen gecombineerd met een langere sluitertijd. Het onderwerp is dan scherp en de voor- en achtergrond die niet bewegen, zijn onscherp. Om dit te oefenen, gebruik je de zoeker en draai je vanuit je heupen om de beweging soepel te houden. Als je lens is voorzien van beeldstabilisatie (IS), kijk je op de zijkant van de lens of er een IS-modusschakelaar zit. Zo ja, stel deze dan in op IS-modus 2. In deze modus negeert de lens de panbeweging en compenseert deze alleen voor bewegingen die haaks staan op de panrichting.

Gebruik AI Servo AF en de modus voor continuopname en houd de ontspanknop volledig ingedrukt om een serie opnamen te maken. Effectief pannen kan oefening en geduld vergen, maar een goede tip is om je panbeweging voort te zetten, zelfs nadat je klaar bent met het maken van de opname of reeks opnamen. De kans is dan groter dat het bewegende onderwerp scherp in beeld blijft.

Watersporten vastleggen

Een kanovaarder baant zich een weg door een stroomversnelling, met één van zijn roeispanen boven het water.

Vroeger speelde een beetje geluk altijd mee bij het vastleggen van het ultieme moment in actiefotografie. Camera's zoals de Canon EOS R6 en EOS R7 hebben ongelofelijk hoge continue-opnamesnelheden, zodat je een reeks foto's kunt maken en erop kunt vertrouwen dat je de belangrijkste momenten kunt vastleggen. Gefotografeerd met een Canon EOS R6 met een Canon EF 300mm f/2.8L IS II USM-lens, ingesteld op 1/4000 sec, f/3.2 en ISO200. © Samo Vidic

Als je een bijzondere foto wilt maken, zit je bij surfers, kajakkers en andere watersporters helemaal goed. Watersport draait om spanning, opspattend water, sprongen, bewegingen en snelheid. Een goede foto vraagt dus om inspanning en geduld. Het voordeel is dat je beter voorbereid bent en beter kunt anticiperen op wat er gaat gebeuren wanneer zeilboten, kajaks, jetski's en dergelijke een vaste koers volgen. Net als bij de meeste actiefotografie heb je doorgaans een telelens of supertelelens nodig, zodat je op afstand foto's kunt maken.

Camera-instellingen voor het fotograferen van watersporten

Het is belangrijk om het water precies goed vast te leggen voor de juiste watersportfoto's. Watersporten worden vaak gefotografeerd met een korte sluitertijd, waarbij de waterdruppels worden bevroren op de foto. Zet je sluitertijd op 1/1000s en korter om het water te 'bevriezen'.

Bij het maken van foto's boven water is er vaak veel licht dat van het oppervlak wordt weerkaatst. Hierdoor kun je je sluitertijd hoog en ISO-waarde laag houden, zodat je de flexibiliteit hebt om het diafragma te kiezen op basis van de grootte van het onderwerp dat in beeld is. Zoek naar posities waar de sporter net een bocht of een sprong maakt. Bij beide acties vliegen de waterdruppels van het oppervlak zodat de kijker een goede indruk krijgt van de richting, snelheid en aard van de beweging, waardoor de foto tot leven komt.

Accessoires voor het fotograferen van watersporten

Gebruik een speciale waterdichte behuizing om je camera droog te houden in de buurt van water. Met deze harde behuizingen kun je tot op een diepte van 40 meter opnamen maken. Het water staat je mooie beelden dus niet in de weg. De behuizingen zijn voorzien van waterdichte knoppen, waardoor je je camera onder water gewoon kunt gebruiken.

Het is slim om de accu volledig op te laden en te controleren of de geheugenkaart voldoende ruimte heeft, zodat je de behuizing later niet open hoeft te maken. Je kunt een paar zakjes silicagel in de behuizing doen om de luchtvochtigheid laag te houden.

Als je niet van plan bent onder water te gaan, gebruik je de lenskap om overstraling te minimaliseren en een beschermend filter om schade aan de lens te voorkomen. De EOS R System-camera's van Canon zijn ook weerbestendig en beschermen tegen opspattend water en spetters.

Het grote geheel zien

Een close-up van de voeten van een roeier onder in een boot. De roeier draagt rode schoenen en roze sokken.

Iets eenvoudigs als een paar sportschoenen, een versleten zadel of een wedstrijdbal kan je helpen een verhaal te vertellen. Zoek iets interessants en maak close-ups om je actiefotografie een extra dimensie te geven. Gefotografeerd met een Canon EOS R en Canon RF 24-70mm F2.8L IS USM-objectief ingesteld op 59mm, 1/640 sec, f/2.8 en ISO250. © Matthew Joseph

Prachtige sportopnamen gaan niet alleen over kampioenen. Details zijn belangrijk – de wedstrijdbal, de scheidsrechter, de emotie van een fan in het publiek. Daarmee breng je het evenement rijker en dieper in beeld. In deze gevallen zouden je standaard- of Auto-instellingen goed genoeg moeten zijn.

Probeer met een breed beeld te werken, zodat je de omgeving van de sporter en de toeschouwers ziet. Als je naar kranten kijkt, zijn maar weinig foto's gedetailleerde close-ups van de sportactie. In plaats daarvan vind je foto's met een bredere beeldhoek die de sport context geven en de locatie en grote groepen fans laten zien.

Zoek naar iets ongebruikelijks of buitengewoons. De beste sportfoto's zijn vaak de foto's waar je twee keer naar moet kijken en waarbij je je afvraagt hoe zoiets kon gebeuren. Meestal moet je veel geluk hebben om op het juiste moment op de juiste plek te zijn, maar het is een vak apart om overal op voorbereid te zijn. Leg ook de omgeving vast - dit betekent dat je de aandacht ook kunt afleiden van de hoofdactie. Deelnemers die hun uitrusting voorbereiden, toeschouwers, monteurs, enzovoorts, vormen ook interessante onderwerpen en vertellen het verhaal van een evenement.

Tips voor het vastleggen van actie in video's

De camera's van Canon zijn ook erg geschikt voor het vastleggen van hoogwaardige 1080p-, 4K- of zelfs 8K-videobeelden, dus het is de moeite waard om hiervan te profiteren.

Maak net nadat je op de locatie bent aangekomen een paar filmopnames met een brede kijkhoek voor een mooie sfeerimpressie. Je kunt het beste niet al te veel inzoomen tijdens de opname. Het is vaak beter om even te pauzeren, de compositie, het frame en de zoom van het beeld anders in te richten en daarna het filmen te hervatten. Wanneer je met je camera pant om de locatie vast te leggen of om de actie te volgen, moet je stoppen met pannen voordat je de opname stopt omdat je je beeldmateriaal dan beter kunt bewerken.

Je kunt je camera met een statief natuurlijk op een vaste plek zetten, maar het is leuker om met de actie mee te bewegen. Dat is het makkelijkst met een breed beeld. Komen er deelnemers achter elkaar in beeld? Probeer dan een unieke brandpuntsafstand voor iedere deelnemer. Vergeet niet dat het helemaal niet erg is als een naderend onderwerp steeds groter in beeld komt. Stel de zoom dan ook zodanig in dat je onderwerp nog in het frame past als het het dichtstbij is.

Beste camera's voor actiefotografie

Een man in een wetsuit zit op een rots op een strand. Hij houdt een surfplank vast en is vanuit een lage hoek gefotografeerd.

Veel Canon-camera's hebben een variangle of kantelbaar scherm aan de achterkant. Gebruik dit in plaats van de zoeker om je foto's samen te stellen. Voor een interessanter perspectief kun je de camera hoog boven een mensenmenigte houden om te fotograferen, of juist vanuit een laag punt foto's maken voor een interessanter perspectief. Gefotografeerd met een Canon EOS RP en een Canon RF 35mm F1.8 MACRO IS STM-lens ingesteld op 1/3200 sec, f/1,8 en ISO100.

Een man staat aan de rand van een racecircuit en houdt een camera met een grote supertelelens voor zijn oog.

De in-body beeldstabilisatie (IBIS) in de Canon EOS R6 en EOS R7 is met name effectief in combinatie met de optische IS in RF-supertelelenzen, omdat de twee typen IS verschillende soorten camerabewegingen tegengaan. Hierdoor kun je altijd scherpe opnamen maken zonder statief.

Iedereen met een Canon-camera kan actiefoto's maken met de uitrusting die ze al hebben, maar als je een upgrade overweegt, zijn hier enkele van de beste aankopen voor actieopnamen.

Canon EOS R7

De EOS R7-systeemcamera heeft veel van de technische innovaties die te vinden zijn in de professionele EOS R3 van Canon, maar is gebouwd rond een APS-C-beeldsensor, waarmee het bereik van telelenzen met 1,6x wordt vergroot. Dat kan een groot voordeel zijn bij actiefotografie, omdat je hiermee de afstand kunt overbruggen met een relatief compacte en lichte lens, zoals de Canon RF 800mm F11 IS STM. Andere voordelen van deze compacte, snelle en krachtige camera zijn het variangle-touchscreen en een hoogwaardig AF-systeem met 'intelligente' herkenning van mensen, dieren, vogels en voertuigen, terwijl body- en lensstabilisatie samenwerken om camerabeweging te minimaliseren. De EOS R7 kan ook foto's maken met maximaal 30 frames per seconde (fps) en 4K-films opnemen met maximaal 60p.

Canon EOS R6

De EOS R6 is perfect voor geavanceerde actiefotografie en beschikt over alle AI autofocus tracking-functies en IBIS van de EOS R7 in een professionele full-frame body. Met sommige lenzen krijg je een ongelooflijke 8-stops IS en kan de camera opnamen maken met maximaal 20 fps. Tot de hoogtepunten voor het maken van video's behoren 4K-filmopname, plus HD-opnamen met 120 fps voor hoogwaardige slow-motion. Ook hier is er een variangle touchscreen voor het maken van opnamen vanuit creatieve posities.

Canon biedt ook een breed scala aan hoogwaardige, en toch compacte en budgetvriendelijke zoom- en prime-lenzen voor EOS R System-camera's.

Canon PowerShot G7 X Mark III

De PowerShot G7 X Mark III biedt krachtige prestaties in een compacte camera van slechts 304 g, compleet met een vaste zoomlens met een praktisch effectief bereik van 24-100 mm. Het snelle diafragma van f/1.8-2.8 van de lens maakt korte sluitertijden mogelijk voor het bevriezen van bewegingen, zelfs bij weinig licht of binnenverlichting, en een snelle, continue-opnamesnelheid van maximaal 20 fps (30 fps RAW-burst). De camera kan bovendien 4K-films en Full HD opnemen met 120 fps en beschikt over een kantelbaar touchscreen.

Canon PowerShot ZOOM

De PowerShot ZOOM is een monoculaire camera in zakformaat waarmee je met één druk op de knop foto's en Full HD-video's kunt maken, en bewijst hiermee dat camera-uitrusting voor actiefotografie niet groot en zwaar hoeft te zijn. De camera is dan ook ideaal voor kijksporten en voor discrete actieopnamen. De 3-staps zoom biedt een groot aantal brandpuntsafstanden, gelijk aan 100 mm, 400 mm en 800 mm op een full-frame camera.


Hopelijk heb je handige tips en technieken voor actiefotografie geleerd. Canon EOS R System-camera's en de daarbij behorende lenzen zijn ideale tools voor het maken van foto's en films, maar je kunt ook fantastische resultaten bereiken met Canon's serie spiegelreflexcamera's en compactcamera's, en ze met veel plezier gebruiken. Dit is hét moment om deze tips in de praktijk te brengen.


Geschreven door Matthew Richards

Gerelateerde producten

Gerelateerde artikelen

  • BASISBEGINSELEN FOTOGRAFIE

    Tips voor de sluitertijd

    Krijg de sluitertijd onder de knie: een gids voor beginnende fotografen voor mooiere actiefoto's.

  • BEWEGING FOTOGRAFEREN

    Beweging vastleggen op foto's

    Ontdek hoe je beweging kunt vastleggen en je foto's een gevoel van actie kunt geven.

  • SPORTFOTOGRAFIE

    Een fotoshoot vol actie met een pro

    Jean-baptiste Liautard introduceert de kunst van actiesportfotografie.

  • SPORTFOTOGRAFIE

    'Mikken & klikken' - sportfotografie

    Professioneel fotograaf Molly Darlington legt uit hoe je grootse sportevenementen kunt vastleggen met een camera in zakformaat.