"Ze sterven binnen zes tot 24 maanden": Ed Kashi documenteert een dodelijke epidemie

In januari 2013 was Ed Kashi in Nicaragua om de begrafenis van een 36-jarige man te fotograferen. Hij was arbeider op een suikerrietplantage en was bezweken aan chronische nierziekte met onbekende oorzaak (CKDu), een ziekte die Kashi dringend onder de aandacht wil brengen in de rest van de wereld. "Het was laat in de namiddag, er blies een zacht briesje door de bomen en ik stond op een prachtig, klein kerkhof in Chichigalpa," herinnert hij zich. "Dit soort situaties zijn moeilijk: ik wilde exact op de plekken gaan staan waar ik de situatie het krachtigst kon weergeven, maar tegelijk wilde ik respect tonen."

"Ik vond een goede positie en hoorde plots uit de achtergrond de stem van een meisje. Ze bleef maar in het Spaans herhalen: 'Waar is mijn vader? Waar is mijn vader?' Het leek wel een engelenstem. Uiteindelijk zag ik haar, in de armen van een tante of een oudere zus," gaat hij verder. "Die momenten doen je beseffen hoe belangrijk je werk is. Ik wil niet dat nog meer tienermeisjes hun vader moeten verliezen aan een ziekte die niet dodelijk hoeft te zijn."

Een op de tien volwassenen heeft een chronische nieraandoening. Meestal wordt deze veroorzaakt door diabetes, een hoge bloeddruk of obesitas. Maar niemand kent de precieze oorzaak van CKDu, een aandoening die de laatste tien jaar al 40.000 levens heeft geëist in het Midden-Oosten, Azië, Zuid-Azië en Centraal-Amerika. De ziekte is in opmars en komt meestal voor bij landbouwarbeiders in warme landen. "Slechte werkomstandigheden spelen een belangrijke rol," legt Kashi uit. "Deze mensen werken zich te pletter in de volle zon en beschikken vaak niet over de drie basiselementen: rust, water en schaduw."

De diagnose CKDu wordt ook te weinig gesteld, meestal omdat patiënten niet naar de dokter willen of kunnen. Wanneer ze het uiteindelijk ontdekken, zijn hun symptomen helaas al zo ernstig dat hun nierziekte al stadium vier of vijf heeft bereikt, waardoor ze aan de dialyse moeten. Meestal sterven ze binnen de zes tot 24 maanden." Voor gezinnen waar de man de enige kostwinner is, kan hun dood niet alleen een emotionele mokerslag zijn, maar ook een financiële ramp.

Kashi hoorde voor het eerst over de ziekte toen een kleine ngo hem de opdracht gaf de epidemie in Chichigalpa te gaan documenteren. Bijna 70% van de mannen in het dorp had deze ziekte of was eraan gestorven. "Als fotojournalist moet je vaak heel wat zoekwerk verrichten om bewijsmateriaal te vinden van het verhaal dat je wilt vertellen," zegt hij. "In dit geval werd ik met bewijs om de oren geslagen, waar ik ook keek, elke dag opnieuw. Toen besliste ik dat dit mijn nieuwe project zou zijn."

Als voorstander van een methodische aanpak volgde hij een visuele strategie met meerdere facetten. Deze legt hij uit: "Ik interviewde mensen en maakte daarna een portretfoto. Deze mensen waren ofwel zieke arbeiders, ofwel naasten die een dierbare aan de ziekte hadden verloren."

Kashi werd geboren in 1957 en studeerde fotojournalistiek aan de Syracuse University in zijn thuisstaat, New York. Hij fotografeert al sinds 1977 met Canon. Momenteel gebruikt hij de EOS C100 Mark II voor bewegende beelden en de EOS 5D Mark III voor statische beelden, met een EF 24-105mm f/3.5-5.6 IS STM-objectief. Maar "de techniek is slechts een deel van het werk," benadrukt hij. "Ik moet mijn materiaal doen verdwijnen, mezelf er meester van maken. Als ik bij jou sta, of aan het sterfbed van je moeder, kan ik niet te veel nadenken over de belichting of de focus. Ik ben gewoon aanwezig. Ik heb één camera en één objectief. Zolang er niets stukgaat en ik niets kwijtraak, heb ik niets anders nodig."

Kashi houdt zich al vier jaar bezig met CKDu en financiert dit project door een creatieve combinatie van opdrachten, subsidies, crowdfunding en de verkoop van prints. Tot nu toe heeft hij verslag uitgebracht over Nicaragua, El Salvador, India en Sri Lanka, maar daar stopt het niet. Hierna vertrekt hij naar Peru, waarvoor hij wordt gesubsidieerd door National Geographic.

"Ik wilde natuurlijk ook een reportage maken. Dat doe ik het liefst. Dus fotografeerde ik hen terwijl ze werkten, stierven, ziek waren, behandeld werden. Ik legde hun dagelijkse leven vast, een algemeen beeld van de omgeving, landschapsfoto’s, … Ik probeerde echt de visuele taal van fotografie in een documentaire te gieten.

De derde tak is filmen. Dit is soms ook het meest dominante element. Meer dan de helft van wat ik doe, is filmen. In elk van deze gevallen kan ik film gebruiken om niet alleen het verhaal over dit probleem op een andere manier te vertellen, maar ook om een ander publiek te bereiken."

En verschillende soorten publiek bereiken is een belangrijk doel voor Kashi. Heel wat fotografen willen iets in beweging zetten met hun werk, maar dat lukt niet bij iedereen. Volgens Kashi is samenwerking de sleutel. "Ik denk altijd strategisch na over welke partners me kunnen helpen een situatie te bereiken en te doorgronden, en ook over de partners die mijn materiaal kunnen gebruiken om echt voor verandering te zorgen. Want ik ben geen activist. Ik mag dan wel die mentaliteit in mijn hart en ziel dragen, ik mag het dan wel willen, maar dat is niet wat ik doe. Ik vertel verhalen."

"Kijk," gaat hij verder, "mensen leven voor verhalen. Ik denk niet dat dat ooit zal veranderen. De manier waarop we die verhalen creëren en consumeren, blijft altijd veranderen. Maar één ding staat vast: mensen zullen altijd snakken naar verhalen. Uit die gedachte put ik hoop en troost."

Raadpleeg de productpagina voor meer informatie over de nieuwste EOS 5D-camera, de EOS 5D Mark IV.