Creatieve vormen van gebruik van meervoudige belichtingsfotografie

Foto's met meervoudige belichting bieden een frisse kijk op bekende onderwerpen, van unieke portretten met natuurlijke texturen tot abstract werk met meerdere lagen waarin scherpte en onscherpte worden gecombineerd. De oorsprong van meervoudige belichting is terug te voeren op de dubbele belichting uit de jaren 1860. Naarmate de cameratechniek zich ontwikkelde, zijn echter ook de creatieve mogelijkheden van de techniek geëvolueerd en kunnen deze op veel verschillende manieren op uiteenlopende onderwerpen worden toegepast.

We spreken hier met twee fotografen die de meervoudige belichtingsfunctie op hun Canon-camera's hebben gebruikt voor zeer verschillende projecten: één waarbij de eindresultaten met precisie werden gepland en waarbij er stapsgewijs en methodisch werd gewerkt, en de andere die paste bij een spontanere en vrijere aanpak, waarbij bewegende atleten werden vastgelegd. Ook wordt er ingegaan op de manier hoe je met Canon-camera's met meervoudige belichting kunt werken.

Meerdere belichtingen in-camera

De Canon EOS 90D, EOS 7D Mark II, EOS 6D Mark II, EOS 5D Mark IV en EOS RP hebben een speciale meervoudige belichtingsfunctie in hun opnamemenu, waarmee je automatisch twee tot negen verschillende belichtingen in één beeld kunt combineren, in-camera. De camera kan de belichting van elke ‘laag’ aanpassen om tot een standaard eindbelichting te komen, of je kunt dat aspect zelf regelen.

Professionele camera's zoals de Canon Canon EOS R5, EOS R6 en EOS-1D X Mark III beschikken over extra instellingen, waaronder de optie om de afzonderlijke bronbeelden en de voltooide meervoudige belichting op te slaan. Ze bieden ook twee extra controle- of overvloeimethoden en de mogelijkheid om bij het fotograferen van bewegende onderwerpen prioriteit te geven aan de continue opnamesnelheid.

Meervoudige belichtingen en tekenen met licht

Commercieel fotograaf Rob Payne en zijn team kregen de opdracht een marketingcampagne voor de Canon EOS R6 te maken en gebruikten de meervoudige belichtingsfunctie in de camera om de ongelofelijke mogelijkheden bij weinig licht te benadrukken.

De meervoudige belichtingsfoto's combineren omgevingsbelichtingen van een nachtelijk landschap met afzonderlijke ‘lichttekeningen’, die zijn gemaakt met fakkels en een drone.

Het team knipte vormen uit platen schuimrubber om de lichttekenjablonen te maken. Deze vormen werden op locatie geschilderd met behulp van een rood gefilterde zaklamp en vervolgens binnen een tafereel aan de kust geplaatst met behulp van de meervoudige belichtingsfunctie van de Canon EOS R6.

Rob gebruikte twee statieven om het proces te versnellen, de ene vastgezet op de landschapscompositie en de andere ingesteld voor de sjabloon. "We vonden een gebied net buiten ons landschapskader waar we het schuimbord op een aantal lichtstandaarden konden plaatsen. Toen was het nog een kwestie van struikelen over de rotsen tussen de statieven, met behulp van een snelkoppelingsplaat om de camera van het ene naar het andere statief te verplaatsen.

"Het hele proces van camera verplaatsen, objectief scherpstellen en afzonderlijke belichtingen maken, betekende dat het vijf tot zeven minuten duurde om elke meervoudige belichting te maken. We hadden niet de mogelijkheid om honderden foto's te maken, omdat de duisternis al snel zou invallen. De gevoeligheid van de sensor op de Canon EOS R6 is ongelooflijk. Hij pikt dingen op die je met het blote oog niet kan zien. Maar dat betekende dat we, ondanks het feit dat we om twee uur 's nachts aan het fotograferen waren, de camera de hemel als blauw beschouwde. We moesten dat compenseren door de belichting te verminderen en iets meer licht op het landschap te tekenen."

Continue meervoudige belichting voor beweging

De bekroonde fotograaf Matt Ben Stone had alle vrijheid om te experimenteren tijdens het maken van een set meervoudige belichtingen in-camera tijdens de finale van de Wimbledon-toernooi voor meisjes in 2019.

Hoewel hij van beroep commercieel sportfotograaf is, was Matt als toeschouwer aanwezig om te kijken naar de wedstrijd tussen de Oekraïense Daria Snigur en de Amerikaanse Alexa Noel. Maar hij greep ook zijn kans om creatief te zijn met de meervoudige belichtingsfunctie op zijn Canon EOS-1D X Mark II (nu opgevolgd door de Canon EOS-1D X Mark III).

"Ik wilde de beweging, kracht en emotie van de speelsters overbrengen," legt hij uit. "Ik wilde tot een beeld komen dat zowel een fotografische studie van hun bewegingen zou zijn als een op zichzelf staand artistiek beeld."

In tegenstelling tot Robs methodische laag-voor-laag-procedure, moest Matt elk beeld snel vastleggen, dus gebruikte hij de modus continue opname met meervoudige belichting. Om te bepalen wat de verschillende tijden moesten worden, bestudeerde Matt de bewegingen van de spelers tussen twee services. "Ik kaderde een gebied met gras in en wachtte tot de speler zich in die ruimte zou begeven. Op die manier wist ik zeker dat er niet te veel conflict zou zijn tussen de positie van de speler en de markeringen op de tennisbaan."

Hij gebruikte het lange gedeelte van zijn Canon EF 70-200mm f/2.8L IS II USM-objectief om de spelers te isoleren. Het was daarbij wel een uitdaging om de markeringen op de baan tussen de onderlinge foto's consistent te houden. "De kleinste beweging betekende dat de lijnen zich over het hele beeld zouden verspreiden, maar gelukkig hield de beeldstabilisator van het objectief de opname steady", aldus Matt.

Zoals je mag verwachten bij een dergelijk proces van vallen en opstaan, was het aantal geslaagde opnames tijdens de shoot niet bijzonder hoog. Matt zegt dat hij tot slechts 13 bruikbare opnamen is gekomen tijdens de wedstrijd. "De meest succesvolle meervoudige opnamen zijn opnamen waarin je duidelijk de soepelheid en kracht van de bewegingen van de spelers kunt zien - de momenten dat ze ofwel naar de bal rennen, of de bal serveren of slaan, waarop je de sequentie van begin tot eind kunt zien."

Om een sequentie van snel achter elkaar volgende opnamen te maken, werkte Matt meestal met een sluitertijd van 1/2000 sec en stelde hij zijn camera in op de Silent Continuous High Drive-modus. "Zelfs toen besefte ik dat je de camera kon horen. Daar moest ik dus rekening mee houden bij het bepalen wanneer ik de foto's zou gaan nemen.

"Hoewel ik aan het experimenteren was met het aantal belichtingen, merkte ik dat drie of vier opnamen het beste werkte - anders werd de uiteindelijke meervoudige belichting gewoon te verwarrend. Het gebruik van de optie Live View om te controleren hoe de afzonderlijke belichtingen werden gecombineerd was niet mogelijk in deze situatie. Ik heb daarom alles vastgelegd met de zoeker."

Matts advies aan iedereen die op deze manier met meervoudige belichting voor bewegingsstudies wil experimenteren – afgezien van veel geduld hebben - is om het simpel te houden. "Ik zou aanbevelen het aantal elementen binnen het frame te verminderen en zo klein mogelijk te houden. Bij voetbal of volleybal bijvoorbeeld, waar de bal door de lucht gaat en je vanuit een lage positie tegen een heldere blauwe lucht kunt fotograferen – dat zou heel goed werken."