ARTIKEL

Stille opnamen: wat is het en wat kun je ermee doen?

An Indian bride, photographed over her groom's shoulder, looking up at him.
"Tijdens een bruiloft wil je soms zo veel mogelijk foto's van een bepaald moment maken, maar dan wel geruisloos", aldus John Maurice van Canon Europe. Voor trouwfotograaf Sanjay Jogia is de stille opnamefunctie van de Canon EOS R van onschatbare waarde. "Er zijn vele, vele stille momenten tijdens een bruiloft", zegt hij. "Het geluid van de sluiter kan echt storend zijn. Tijdens het maken van portretten kan het zelfs een vrij intimiderend effect hebben." Gefotografeerd met een Canon EOS R met een Canon EF 70-200mm f/2.8L IS II USM-objectief ingesteld op 1/320 sec, f/4.0 en ISO250. © Sanjay Jogia

Toen Canon de baanbrekende full-frame EOS R-systeemcamera introduceerde, waren fotografen zeer te spreken over de stille opnamefunctie. Trouwfotograaf Markus Morawetz zei bijvoorbeeld: "Ik wil niemand afleiden, dus ik probeer als een spion op te gaan in de omgeving. De zeer stille opnamefunctie op mijn Canon EOS R helpt me onopgemerkt te blijven." Fotojournalist Tasneem Alsultan vond de functie voor stille opnamen onmisbaar bij het fotograferen van het privéleven van vrouwen in Saoedi-Arabië. En familiefotografe Helen Bartlett zegt dat de stille sluiter van de EOS R haar werk met baby's en kinderen heeft getransformeerd. Met de aankondiging van de spannende Canon EOS R5 zullen meer fotografen ernaar uitkijken om alles te ontdekken wat het Canon EOS R System te bieden heeft.

Maar andere Canon EOS-camera's vóór de EOS R waren ook voorzien van een stille opnamemodus, waaronder professionele modellen zoals de EOS 5D Mark III (uitgebracht in 2008) en de EOS-1D X Mark II (2016) en camera's voor liefhebbers zoals de EOS 70D (2013) en de EOS M50-systeemcamera (begin 2018). Werken al deze stille opnamemodi op dezelfde manier? Hebben ze allemaal dezelfde voordelen en eventuele tekortkomingen? Wanneer is het handig om deze modi in te schakelen en zijn er beperkingen voor het maken van opnamen?

We hebben zes veelgestelde vragen over stille opnamen gesteld aan John Maurice, European Product Marketing Manager bij Canon Europe, en een aantal professionele fotografen gevraagd hoe zij stille opnamen in hun werk gebruiken.

The mirror mechanism from a DSLR, shown with the mirror down and then raised.
Wanneer je een foto maakt met een DSLR, klapt de spiegel open zodat de sensor kan worden blootgesteld aan licht. In DSLR's met een Live View-modus kan de spiegel worden geopend en vergrendeld, waarmee je tijdelijk het geluid en de trilling van de spiegelbeweging voorkomt. De zoeker wordt hierbij echter uitgeschakeld, dus moet je het camerascherm gebruiken om de compositie van de opname te bepalen.

1. Een aantal Canon EOS-camera's heeft een stille opnamemodus. Werken ze allemaal op dezelfde manier?

John Maurice legt uit: "De stille modus werd al vele jaren geleden geïntroduceerd, nog voor de ontwikkeling van elektronische sluiters. Het geluid van een DSLR werd hierdoor zachter, maar het geluid werd niet volledig geëlimineerd. Met een DSLR moet je de spiegel fysiek uit de weg bewegen voordat je de sensor aan licht kunt blootstellen. Vervolgens moet je de spiegel weer in de normale stand zetten wanneer de belichting is beëindigd. Om het geluid van dit mechanisme te verminderen, zocht Canon naar manieren om het te vertragen en trillingen te dempen. Dit resulteerde in de stille opnamemodi voor continue en enkele opnamen in geavanceerde en professionele Canon EOS DSLR's. Ik zou het echter willen omschrijven als een zachter geluid in plaats van volledige stilte. Aangezien het nu wel mogelijk is om volledig stil te fotograferen, noemt Canon deze opnamemodus op basis van de traditionele DSLR-technologie niet langer een stille modus, maar een fluistermodus."

Canon Professional Services

Heb je Canon-apparatuur?

Registreer je apparatuur voor gratis advies van experts, onderhoud van apparatuur, toegang tot inspirerende evenementen en exclusieve aanbiedingen met Canon Professional Services (CPS).

"Stille LV (Live View)-opnamen kunnen ook worden ingeschakeld in het menu van een aantal EOS-camera's, waaronder de EOS R, de EOS 5D Mark IV en de EOS 7D Mark II. Als deze optie is ingesteld op modus 1, wordt het normale sluitergeluid onderdrukt, maar werkt de camera normaal en kun je continu-opnamen maken. In modus 2 druk je op de sluiterknop om een enkele opname te maken zoals je normaal doet tijdens Live View-opnamen. Als je de knop ingedrukt houdt, wordt de bediening van de camera gestopt totdat je de knop halverwege laat opkomen. Hierdoor kun je de camera om je nek hangen of je zelfs verplaatsen voordat je de vinger van de knop haalt. Op deze manier voorkom je dat het tweede sluitergeluid op het moment van de belichting zelf te horen is."

"Met systeemcamera's is het mogelijk om nog stiller te zijn omdat er geen spiegelmechanisme is. Ze hebben echter nog steeds een mechanische sluiter die moet worden geopend en gesloten voor de sensor, dus de camera's zijn in dit geval niet helemaal stil. Maar de ontwikkeling van elektronische sluiters heeft een oplossing geboden. Wanneer een elektronische sluiter – ook wel een stille sluiter genoemd – is ingeschakeld, wordt de mechanische sluiter geopend en vergrendeld en wordt de beeldsensor in feite elektronisch uitgelezen om de belichting te verkrijgen."

A cutaway depiction of the mirror mechanism in the Canon EOS 5DS.
In de loop der jaren heeft Canon een aantal innovatieve spiegeltechnologieën ontwikkeld, waaronder het Mirror Vibration Control System dat wordt gebruikt in de Canon EOS 5DS en de beweging van het spiegelmechanisme dempt. Soortgelijke technologieën worden gebruikt om het geluid van de spiegel te verminderen, maar meestal ten koste van de snelheid van de spiegelbeweging en dus de opnamesnelheid.

2. Hoe stil is de camera wanneer je de stille sluiter gebruikt?

"Zelfs als je een elektronische sluiter gebruikt, is er nog steeds geluid hoorbaar omdat het objectief zijn functie moet uitvoeren. Er is een diafragmamechanisme en er is wat geluid bij het scherpstellen en misschien een beeldstabilisatie die wordt gestart en gestopt. Maar ook in het objectief zelf heeft Canon technologieën ontwikkeld die deze elementen stiller maken. De Canon STM-objectieven maken bijvoorbeeld gebruik van een scherpsteltechnologie met een stappenmotor, en de zeer soepele en stille Nano USM-objectieven gebruiken de waarschijnlijk meest geavanceerde scherpsteltechnologie die we nu hebben. Ze zijn vooral ontworpen met het oog op het opnemen van video, omdat je niet wilt dat het geluid van de scherpstelmotor wordt opgenomen, vooral wanneer je de interne microfoon van de camera gebruikt. Het scherpstelgeluid van deze objectieven is in de meeste omgevingen dus bijna niet merkbaar."

A drawing of the shutter unit in a Canon EOS 5D Mark IV.
De bewegende delen in een mechanische sluiter (zoals deze in de Canon EOS 5D Mark IV) zijn nauwkeurig ontworpen om zo soepel en stil mogelijk te werken, maar waar er fysieke beweging is, is er kans op geluid – zo zit de wereld nou eenmaal in elkaar.

3. Welke Canon EOS-camera's hebben een stille sluiterfunctie?

"De EOS R, EOS RP en EOS-1D X Mark III hebben allemaal de elektronische/stille sluiteroptie. Je kunt de EOS-1D X Mark III ook als een conventionele DSLR gebruiken, omdat deze een mechanische sluiter en stille modi voor zowel enkele als continue opnamen heeft die zorgen voor minder ruis wanneer je ze op deze manier gebruikt."

"De EOS-1D X Mark III biedt zeer nauwkeurige controle over spiegeltrillingen en is drastisch verkleind om de autofocus (AF) te stabiliseren en trillingen te verminderen. Zoals je je kunt voorstellen, moet je voor het maken van opnamen met zestien frames per seconde de spiegel zeer nauwkeurig kunnen bedienen, omdat je de spiegel zo snel mogelijk moet stoppen en weer in de juiste positie moet zetten. Hierdoor kan de AF-sensor nauwkeurig zijn werk doen voordat het volgende frame wordt vastgelegd."

"Schakel over naar Live View-opnamen via het scherm aan de achterkant om de elektronische sluiter te gebruiken om stil te fotograferen. Bovendien kun je dankzij het CMOS Dual Pixel AF-systeem continu automatisch scherpstellen en onderwerpen volgen. Dit alles met een snelheid van twintig frames per seconde."

A golfer squats on his knees to line up a shot on the green, as five others watch. Taken by Marc Aspland.
Tijdens een golftoernooi mag je geen geluid maken wanneer spelers zich voorbereiden op een slag, omdat dit hen kan afleiden. De elektronische stille sluiter kan geluiden elimineren, hoewel er een risico bestaat op het 'rolling shutter'-effect bij snelle bewegingen, zoals een swingende club. Gefotografeerd met een Canon EOS-1D X Mark II en een Canon EF 200-400mm f/4L IS II USM-objectief, ingesteld op 1/2000 sec, f/6.3 en ISO640. © Marc Aspland

4. Wanneer is een stille sluiter nuttig?

"Uit feedback van Canon-gebruikers is gebleken dat er situaties zijn waarin ze willen dat de camera minder opdringerig is. Ze willen onopgemerkt blijven en het evenement dat gaande is, niet verstoren – bijvoorbeeld op een bruiloft waar je foto's mag maken, maar waar het wenselijk is om tijdens de ceremonie geen geluid te maken.

Persconferenties en interviews zijn ook goede voorbeelden van situaties waarin het voordelig is om zo stil mogelijk te fotograferen. Er zijn bepaalde organisaties die de geluidskwaliteit van hun persconferenties hoog willen houden en geen afleiding tolereren, vooral wanneer er daar videoteams zijn die ook audio opnemen."

Documentairefotograaf Brent Stirton legt uit dat de stille sluiter voor hem van onschatbare waarde is geweest bij opdrachten. "Als mensen het over een 'stille sluiter' hebben, is dat vaak een 'fluistersluiter', maar de Canon EOS R maakt echt geen geluid", zegt Brent, die op veel gevaarlijke plaatsen werkt. "Soms ben je op plekken waar je zo min mogelijk aandacht op jezelf wilt vestigen. En dan is zo'n stille sluiter heel prettig. Je aanwezigheid is zo nooit bedreigend of intimiderend."

Dichter bij huis heeft de stille sluiter van de EOS R ook voor familiefotografe Helen Bartlett een enorm verschil gemaakt in haar werk. "Het is een bekend probleem. Net wanneer je een slapende baby op de gevoelige plaat probeert vast te leggen, klinkt er zo'n hele harde 'KLIK!'. De ogen van de baby vliegen open en dan moet je zo'n kleintje weer in slaap zien te krijgen. En dan hoor je weer 'KLIK!'. Een hele toestand dus", aldus Helen. "Die stille sluiter is dan fantastisch. En niet alleen voor baby's, maar ook voor kinderen die heel erg moe zijn en die je wat ruimte moet geven. Je kunt dan met ze bezig zijn zonder dat de camera ze afschrikt."

A close-up of a baby's face, looking down. Taken by Helen Bartlett.
De familiefotografe Helen Bartlett vindt de elektronische stille sluiter op haar Canon EOS R van onschatbare waarde voor het maken van intieme close-ups zonder dat haar onderwerp schrikt of wordt afgeleid. Gefotografeerd met een Canon EOS R met Canon RF 35mm F1.8 MACRO IS STM-objectief ingesteld op 1/160 sec, f/2.8 en ISO200. © Helen Bartlett
Wildlife photographer Marina Cano lies on the ground using a Canon EOS-1D X Mark III to take a close-up of a meerkat in the Kalahari Desert.
Voor professionele wildlife-fotografen komt de stille opnamefunctie enorm van pas wanneer ze close-ups maken en hun onderwerpen niet willen storen, zoals Canon Ambassador Marina Cano ondervond met de Canon EOS-1D X Mark III tijdens een shoot in de Kalahari-woestijn, de eerste wildlifeshoot met de camera. © Fergus Kennedy

5. Dus waarom zou ik niet de hele tijd met de stille sluiter moeten fotograferen?

"Het gebruik van de elektronische sluiter heeft een aantal nadelen", gaat John verder. "De snelheid waarmee gegevens van de sensor worden uitgelezen, is niet zo snel als wanneer je een foto maakt met een mechanische sluiter. Dit kan leiden tot een 'rolling shutter'-effect."

A seated couple laughing in delight as confetti falls around them. Taken by Markus Morawetz.

Spontane trouwfoto's

Markus Morawetz is een meester in het vastleggen van intieme momenten. Met de Canon EOS 5D Mark IV en EOS R legt hij emoties vast op een manier die jaren later nog levendig blijven. Hij noemt het 'verhalen met een ziel'.

"Alle camera's met een elektronische sluiter krijgen in verschillende mate te maken met het 'rolling shutter'-effect, omdat dit een technische beperking is in veelgebruikte sensorontwerpen. Met een elektronische sluiter moet de camera de gegevens lijn voor lijn van de beeldsensor lezen, en dat kost tijd. Gedurende die tijd kan het snelst bewegende onderwerp van positie zijn veranderd in het frame, of is de camera verplaatst of verschoven. Je kunt zien waar dit is gebeurd in de betreffende foto aan de hand van lijnen die verbogen zijn of objecten die uitgerekt of kromgetrokken lijken. Daarom wordt de functie voor stille opnamen niet aanbevolen voor zeer snelle onderwerpen."

"Je kunt ook een stroboscopisch of streepeffect krijgen bij TL-verlichting, omdat de frequentie van het licht niet overeenkomt met de uitleessnelheid van de sensor. Om dezelfde reden is het niet mogelijk om de flitser te gebruiken tijdens stille opnamen. De flits is zo kort dat alleen het gedeelte van het frame dat wordt uitgelezen, wordt verlicht als de flitser afgaat. Zelfs het gebruik van high-speed synchronisatie zou niet werken; ook dit leidt tot ongelijke belichting van het frame waar de flitser flitst tijdens de belichting.

"De stille S-modus op de DSLR's vertraagt de verticale beweging van de spiegel in de camera, wat kan leiden tot een lichte vertraging tussen het indrukken van de sluiterknop en het maken van een foto. Bovendien beperkt dit de snelheid van continu-opnamen omdat de spiegel wordt vertraagd om prioriteit te geven aan het geluidsniveau."

A Canon EOS R with Canon EF 16-35mm f/2.8L III USM lens.
De stille sluiter van de Canon EOS R werkt dankzij een firmware-upgrade nu zowel in de modus voor continue opnamen als in de modus voor één opname. "Wanneer je continu bewegende onderwerpen fotografeert met een elektronische sluiter, kan het 'rolling shutter'- of stroboscopische effect optreden", zegt John. "Maar veel van Canon-gebruikers hebben om deze functie gevraagd, dus daarom hebben we die geïntroduceerd."
A toddler sits laughing happily under a sheet. Taken by Helen Bartlett.
Het doel van Helen Bartlett is om haar jonge onderwerpen op een zo natuurlijk mogelijke manier vast te leggen, en zonder een traditionele lawaaierige sluiter kan ze onopvallend te werk gaan. Gefotografeerd met een Canon EOS R en een Canon RF 35mm F1.8 MACRO IS STM-objectief ingesteld op 1/320 sec, f/3 en ISO1600. © Helen Bartlett

6. Waarom is de stille sluiteroptie van de EOS RP alleen beschikbaar als speciale scènemodus in plaats van een menuoptie die je in een van de creatieve modi kunt gebruiken?

"De EOS RP is meer een full-frame systeemcamera op instapniveau dan de EOS R. Het ontwerp en de ergonomie zijn anders: de camera is eenvoudiger te gebruiken en lichter dan alle andere full-frame modellen die Canon ooit heeft gemaakt. Canon verwacht dat veel gebruikers van deze camera liefhebbers zijn die voor het eerst een full-frame gebruiken en op een meer willekeurige basis, zodat ze zich mogelijk niet bewust zijn van enkele ongewenste bijwerkingen van het gebruik van een elektronische sluiter."

"Op de EOS RP heeft Canon de optie voor de stille sluiter uit het opnamemenu verwijderd, zodat deze niet per ongeluk kon worden ingesteld. In plaats daarvan is de optie toegevoegd als speciale scènemodus die specifiek moet worden geselecteerd, met begeleiding in het menu om de gebruiker te helpen."

Geschreven door Marcus Hawkins


Gerelateerde artikelen

Alles weergeven

Meld je aan voor de nieuwsbrief

Klik hier voor inspirerende verhalen en het laatste nieuws van Canon Europe Pro

Meld je nu aan