In gesprek: het kruispunt tussen documentaire- en portretfotografie

Hoe onderscheid je een portretfotograaf van een documentairefotograaf? Het lijkt in eerste instantie voor de hand liggend, maar in werkelijkheid is de grens tussen de twee genres vaak vaag. Verhalen documenteren betekent vaak ook mensen fotograferen en het is het doel van veel portretfotografen om het verhaal van hun onderwerp te vertellen.

Om de raakvlakken tussen de twee genres te onderzoeken, heeft Canon Ambassador en fotojournalist Ilvy Njiokiktjien afgesproken met drie fotografen die zich bezighouden met documentairefotografie en portretfotografie: Laura El-Tantawy, een documentairefotograaf en Canon Ambassador die deels in Londen en deels in Cairo verblijft; Canon Ambassador Helen Bartlett, een gezinsfotograaf uit Londen wier beelden vaak worden beïnvloed door documentaire; en James Musselwhite, een studioportretfotograaf, ook uit het Verenigd Koninkrijk.

Ze blijven geen van drie binnen de kaders van genres en zijn daarom de ideale gesprekspartners om de overeenkomsten en verschillen tussen de genres te bespreken. Ze werken allemaal met het EOS R System en hebben dus de kennis en ervaring om te vergelijken hoe Canon-technologie ze in elk van de genres helpt te presteren.

Zo ging het toen documentaire het pad kruiste met portretfotografie.

Ilvy: dit is een vraag voor jullie alle drie. Wat zijn de overeenkomsten en de verschillen tussen documentaire- en portretfotografie?

Laura: er is veel overlap in wat wij doen. De manier waarop we het werk benaderen mag dan heel anders zijn, maar er zit een stukje documentaire in ons allemaal.

Ik zie mezelf als iemand die mensen en hun verhalen documenteert. Het raakvlak is dat beide [genres] de verhalen van mensen vertellen. Ik geef mensen vaak aanwijzingen, maar zoek ook naar de momenten ertussenin, wanneer ze ergens naar kijken wat ik niet had aangegeven. Zo komt zo'n portret erg dicht in de buurt van documentaire. Ik geloof dat het verschil hem daarin zit dat je in portretfotografie meer in controle bent dan bij documentaire.

Bij wijze van definitie zie ik documentairefotografie als het genre waarbij je minder interactie hebt en portretfotografie als het genre waarbij je iets meer interactie hebt. Maar ik beweeg altijd van het een naar het ander en weer terug, en maak me nooit echt zorgen over de specifieke bewoording of het onderscheid tussen de opnamen.

Ilvy: ik geloof bovendien dat het voor cliënten, en in het bijzonder gezinnen die mogelijk niet veel van fotografie afweten, gewoon belangrijk is hoe het gezin erop staat. Niet of het nou documentaire of portret is.

Helen: precies.

Ilvy: kijkt een van jullie ook naar andere genres in de fotografie voor inspiratie? Als fotojournalist doe ik dit vaak bij portretten.

Laura: ik wel, maar de laatste paar jaar bewerk ik veelal mijn eigen werk en kijk ik niet zo veel naar fotografie. Ik geloof dat het een manier is om mijn persoonlijke kijk op de dingen te waarborgen en deze te voeden zonder dat ander werk er onbewust insijpelt. Maar deels komt dat doordat wij als fotografen vaak het gevoel hebben dat er niets nieuws is om naar te kijken. Dus ik wilde ook naar externe invloeden kijken, uit film, muziek en theater, en het leven in zijn algemeenheid.

James: ik sluit me helemaal bij Laura aan. Ik kijk ook vaak naar de wereld buiten de fotografie voor inspiratie. Als ik in Londen ben, ga ik altijd even naar de National Gallery op Trafalgar Square. Je kunt daar teruggaan in de tijd en gigantische schilderijen bekijken die met zoveel zorg en details zijn gemaakt, en echt een verhaal vertellen.

Helen: ik geniet ook erg van landschapsfotografie en wil de omgeving graag verwerken in mijn portretwerk. Op dit moment haal ik inspiratie voor mijn fotografie veelal uit sportfotografie. Sportfotografen zijn enorm creatief in omstandigheden waarop ze geen enkele invloed hebben en dat fascineert me. Ik wil dat meenemen in mijn werk.

Ilvy: laten we het nu over het Canon EOS R System hebben. Ik ben erg benieuwd met welke camera's jullie werken.

Helen: ik werk op dit moment met twee EOS R5-camera's. Mijn standaarduitrusting bestaat uit de Canon RF 35mm F1.8 MACRO IS STM en de RF 50mm F1.2L USM, en dan ofwel de RF 85mm F1.2L USM DS of de RF 100mm F2.8L MACRO IS USM. Ik heb een RF 24-70mm F2.8L IS USM voor als ik iets breder wil gaan of iets minder wil opvallen en maar één camera en één objectief wil meenemen. En ik heb een RF 100-500mm F4.5-7.1L IS USM-objectief voor als ik wat meer afstand wil creëren.

James: ik werk momenteel met de EOS R6. Ik heb een adapter zodat ik al mijn oude objectieven kan gebruiken. Maar ongeveer acht maanden geleden heb ik de meeste vervangen met RF-objectieven. Mijn werkpaard is de Canon RF 24-105mm F4L IS USM. Het is het objectief dat ik altijd meeneem en het werkt zo lekker. Het is revolutionair geweest voor de manier waarop we in de studio en op locatie werken.

Laura: ik heb een EOS R5. Net als James is mijn favoriete objectief de Canon RF 24-105mm F4L IS USM. Dat is meestal het objectief dat ik gebruik.

Ilvy: ik gebruik ook de EOS R5 en heb de Control Ring-vattingadapter EF-EOS R zodat ik de Canon EF 35mm f/1.4L II USM, de EF 50mm f/1.2L USM en de EF 24-70mm f/2.8L II USM kan gebruiken. Ik vind het erg fijn dat ik dankzij de adapters de objectieven die ik al had, kan blijven gebruiken. Alles is zo scherp en de adapterring is perfect. Het werkt gewoon.

In deze video kom je meer te weten over wat Ilvy van het EOS R System vindt:

Ilvy: waarom zijn jullie allemaal overgestapt op het EOS R System en was dat een grote overgang?

Laura: ik werkte eerder met de Canon EOS 5D Mark III, dus voor mij was het absoluut een grote overgang. De EOS R5 is een stuk compacter en lichter. Ik ben er dol op, vooral ook omdat ik al bezig was met de overgang naar video en de EOS R5 gewoon ideaal is om natuurlijker te werken [voor video] door de manier waarop de camera werkt. Ik merk dat ik nu minder nadenk over de volgende stap en welke instellingen ik halverwege de shoot op mijn camera moet veranderen. Het verloopt allemaal heel natuurlijk.

Helen: toen de EOS R5 uitkwam, heb ik hem een paar weken gebruikt. Daarna wilde ik niet meer anders. Het is zo'n intuïtieve camera om te gebruiken en hij biedt zo veel functies die je als fotograaf helpen inventief, creatief en speels te zijn. Voor mij was de elektronische zoeker echt een gamechanger omdat ik volledig in zwart-wit werk. Ik kan mijn zoeker instellen op monochroom waardoor ik kan zien hoe de tinten en het licht veranderen terwijl ik werk. Daardoor kan ik gedurfder en sneller werken omdat ik weet hoe het eruit komt te zien.

James: ik nam de EOS R6 in de hand en zoals de anderen ook al zeiden, hij is zo intuïtief. Ik herinner me de eerste studioshoot die ik deed. Een gezin nam een minischnauzer mee en ik was erg blij met de autofocus, en vooral in combinatie met de RF-objectieven. Hij is echt razendsnel en haarscherp. Ik had nog nooit zoiets gezien. Je kunt bepalen of gezichtsdetectie mensen of dieren moet herkennen. Als ik op de hond wilde scherpstellen, lukte dat elke keer weer.

Ilvy: met documentairefotografie is de geruisloze sluiter uiteraard fantastisch.

Ilvy: mijn laatste vraag. Als je voor een dag met iemand anders van werk zou mogen ruilen, met wie zou je dan ruilen en wat denk je dat je van die ervaring zou leren?

Laura: ik zou ontzettend graag met Helen willen ruilen omdat ik dol ben op de foto's die ze van gezinnen plaatst. Ik worstel er altijd mee als ik mijn eigen gezin op de foto probeer te krijgen. Ze vragen zich dan ook vaak af of ik wel een echte fotograaf ben, want mijn slechtste foto's zijn de foto's die ik van hen maak. Ze zijn nooit ontspannen of zichzelf. Dus ik zou heel graag foto's van mijn gezin maken waarop je kunt zien wie ze zijn en dat ze genieten van het leven.

Helen: ik vind het prachtig hoe Laura's werk naar mensen en hun plek in de wereld kijkt, én naar die bredere, maatschappelijke context. Ik vind de visuele connectie tussen de mensen in haar projecten prachtig, net zoals de fotografische technieken en de abstracte aard van haar werk. Maar Ilvy, ik ben gek op je langetermijnprojecten. Ik heb zelf nog nooit zoiets gedaan. Ik zou uiteraard ook een hoop van James leren. Ik weet bijvoorbeeld niet hoe ik de flits moet gebruiken, dus dat zou een goed beginpunt zijn.

James: ik ga er een beetje tussenin zitten. Van Helen zou ik leren hoe je een familieportret maakt waar iedereen van kan genieten, omdat ik altijd zo gefocust ben op gezinsfotografie an sich. En Laura heeft het lef om haar vaardigheden te gebruiken om maatschappelijke en politieke kwesties aan te snijden. Ik weet nog altijd niet echt wat mijn plek in de wereld is en ben zeker niet dapper genoeg om daar iets mee te doen. Dus dat is wat ik van beiden zou leren.

Ilvy: wat mooi. Ik heb er moeite mee om zelf een keuze te maken. Maar waar ik het minst over weet, is over flitslicht en belichting. Daarom zou ik met jou ruilen, James, om het allemaal uit te proberen. Als ik naar jouw beelden kijk, weet ik niet eens hoe je ze maakt.

James: ik ook niet.

Deze vier professionals zijn allemaal experts in hun vakgebied. Door ze samen te brengen en hun ambacht te laten bespreken, wordt zichtbaar hoeveel overlap er tussen de twee typen fotografie is, en hoe cruciaal de juiste apparatuur kan zijn om je creatieve visie tot leven te brengen en de onderwerpen waar je dol op bent vast te leggen.