De natuur vastleggen en natuurbehoud stimuleren: inzichten en tips voor wildlifefotografie

De Oostenrijkse wildlifefotografen en natuurbeschermers Christine Sonvilla en Marc Graf hebben wildlife over de hele wereld gefotografeerd, van de Oostenrijkse Euraziatische lynx tot de ongrijpbare Bengaalse tijger. De twee ontmoetten elkaar op de Universiteit van Wenen, waar ze allebei natuurbeheer studeerden. Ze ontdekten hun gedeelde interesse in fotografie en beseften dat ze hiermee de natuur een stem konden geven.

Marc geeft een voorbeeld van hoe dit een verschil kan maken: "Eind 2016 publiceerden we de eerste foto met hoge resolutie van een alpenlynx in de Oostenrijkse bergen. Voor ons was dit zeer interessant, omdat er in heel Oostenrijk slechts tien tot vijftien lynxen zijn en er net in die periode twee waren gestroopt. Via allerlei soorten media probeerden we onze boodschap over het beschermen van de lynx te verspreiden in heel Oostenrijk."

Christine vertelt het verhaal: "We denken dat ongeveer 2,2 miljoen mensen in aanraking zijn gekomen met dat specifieke onderwerp, wat neerkomt op ongeveer een vijfde van de Oostenrijkse bevolking. Bovendien houden we veel livepresentaties met behulp van fotografie en film. Met ons werk willen we de kloof overbruggen tussen het publiek enerzijds en de natuurorganisaties, ngo's, wetenschappers en alle mensen in het veld anderzijds."

Hier delen Christine en Marc hun inzichten en advies voor het gebruik van natuurfotografie als hulpmiddel voor natuurbehoud. Deze inzichten worden gevolgd door onze top 10 tips & tricks voor het vastleggen van prachtige wildlifebeelden.

Je hoeft niet naar een afgelegen bestemming te reizen om een verhaal te vinden over de veerkracht van de natuur. Je kunt juist met een project dichter bij huis je kennis over het onderwerp opbouwen en het onderwerp gemakkelijker onder verschillende omstandigheden vastleggen.

"De afgelopen jaren hebben we ons gericht op Midden-Europa en we hebben gezien hoe ecosystemen en wildlife kunnen herstellen en herleven als ze de tijd en ruimte krijgen", zegt Christine. "In het Beierse Woud is de diversiteit van de diersoorten enorm toegenomen, omdat de lokale autoriteiten veel bomen die door een storm waren omgevallen als dood hout hebben laten liggen. Normaal gesproken zouden ze weggehaald worden om de kans op ongedierte en ziekten te verminderen. Maar je kunt nu zien wat een verschil het maakt voor de diversiteit."

Jouw idee hoeft natuurlijk niet zo groot te zijn. De korte film Flowing: My Dream of More Freedom van Christine en Marc gaat over hoe het leven in een rivier kan floreren als dammen, stuwen en andere obstakels worden verwijderd en wordt verteld vanuit het perspectief van de rivier. Bekijk de film hieronder.

"Het was een vrij eenvoudige productie," zegt Marc, "en laat zien dat het idee niet altijd complex hoeft te zijn en jaren productie vereist. We hebben het allemaal in 6 à 7 weken op locaties in Midden-Europa opgenomen." Christine en Marc gebruikten voornamelijk de Canon EOS R5 (nu opgevolgd door de Canon EOS R5 Mark II) in combinatie met de RF 100-500mm F4.5-7.1 L IS USM en een aantal Canon-groothoeklenzen.

Christine voegt eraan toe dat ondanks dat de film slechts vier minuten duurt, het bereik zeer groot is. Hij heeft awards gewonnen op internationale filmfestivals en is zelfs door het Europees Parlement bekeken op een dag dat ze spraken over de financiering van rivierherstel.

Om te beginnen is er mogelijk een lokaal rewilding- of natuurbehoudproject bij jou in de buurt of misschien ben je daar zelf al wel bij betrokken. Daarna kun je contact opnemen met wetenschappers en specialisten op het gebied van natuurbehoud die zich bezighouden met onderwerpen waarin jij geïnteresseerd bent. Door een netwerk van contactpersonen op te bouwen, vind je niet alleen waardevolle verhalen, maar ontdek je ook nieuwe manieren om ze te vertellen.

Een van de projecten van Christine en Marc, waarmee ze lieten zien hoe de natuur zich op de meest onwaarschijnlijke plekken weer herstelt, was alleen mogelijk dankzij hun contacten in de wetenschappelijke wereld. Ze hadden nog steeds contact met een oude vriend van de universiteit die kroonarenden bestudeerde in het stadsdeel van Durban, Zuid-Afrika.

"Wie had ooit gedacht dat een van de grootste roofvogels van Afrika leeft in een stad met 4 miljoen inwoners?", zegt Christine.

"Vanwege ontbossing in heel Zuid-Afrika moeten deze arenden hard werken om te overleven en moeten ze zich aanpassen aan stedelijke gebieden", voegt Marc toe. "Maar mensen planten bomen in hun tuinen en zien de arenden graag in hun tuin nestelen."

Christine legt uit: "Een stel had een nest kroonarenden precies naast het raam van hun woonkamer. Het eerste wat deze vrouw elke ochtend deed, was controleren of alles goed ging met de vogels. We hebben al deze verschillende aspecten vastgelegd."

Als je wilde dieren fotografeert, kan het zijn dat je alleen maar een glimp van je onderwerp kunt opvangen. Als je vertrouwd raakt met de bedieningselementen van je camera, kun je het meeste halen uit spontane momenten.

"Ik raad je allereerst aan om te oefenen met je camera en te leren hoe je bijvoorbeeld het diafragma kunt aanpassen, zodat het een automatisme wordt, net als autorijden", zegt Christine.

"Dan komt het alleen nog neer op doorzettingsvermogen en uithoudingsvermogen om niet snel op te geven. Op sommige dagen druk je niet eens op de sluiterknop omdat er simpelweg niks gebeurt. Maar je moet niet opgeven.

"Het is ook van cruciaal belang dat je rekening houdt met alles wat op de foto staat. Richt je niet alleen op het onderwerp, maar ook op de kleine details op de achtergrond. Zelfs als de achtergrond enigszins onscherp is, kan deze je foto echt onderscheiden van andere foto's van hetzelfde onderwerp."

Hoe je je lens gebruikt, kan je ook helpen om details van het onderwerp op een interessante manier over te brengen. Een telelens brengt niet alleen onderwerpen op afstand scherp in beeld, maar zorgt er ook voor dat achtergronddetails groter en dichter bij het onderwerp lijken dan wanneer je opnamen maakt met een groothoeklens. Je kunt dit effect gebruiken om het te laten lijken alsof een plant of dier 'bedreigd' wordt door zijn omgeving.

Het delen van je wildlifefoto's op sociale media kan een handige manier zijn om mensen zich ergens bewust van te maken en ze aan te sporen zich te verdiepen in een onderwerp. Je kunt foto's gebruiken die de veerkracht van de natuur weergeven, of afbeeldingen die bedreigingen en druk op de natuur laten zien.

"We denken altijd aan het verhaal dat we willen vertellen en de beelden die we willen vastleggen", legt Marc uit. Het doel is om één foto te maken die het hele verhaal vertelt. Hij zegt: "Dat is de kern van het werk. Het is dus belangrijk om een plan te hebben en vervolgens kun je alle technische aspecten aanpassen, zoals het diafragma en de brandpuntsafstand, de camerahoek, de compositie van de achtergrond en nog veel meer.

"Op sociale media benadrukken we altijd de positieve kant van een verhaal. We delen nauwelijks afbeeldingen die de negatieve kant van een verhaal laten zien. Als we dat wel doen, laten we altijd eerst zien hoe het was en wat het uiteindelijk is geworden. Zo geven we er toch een positieve draai aan."

Onvoorspelbare dieren die onregelmatig en snel bewegen, kunnen behoren tot de meest uitdagende onderwerpen om te fotograferen.

Het fotograferen van wildlife lijkt veel op sportfotografie. Belangrijk is onder andere dat je je goed voorbereidt, de juiste positie vindt, weet welke kit je nodig hebt (en hoe je die moet gebruiken) en dat je het onverwachte verwacht.

Hier vind je de 10 beste tips van Canon voor het maken van prachtige wildlifefoto's.

Kom alles te weten over de leefomgeving en het gedrag van het dier dat je wilt fotograferen. Dit is van groot belang en zal je uren schelen op locatie. Zo moet je weten in welk seizoen de diersoort actief is om je foto's te plannen. De mooiste wildlifefoto's zijn vrijwel altijd gemaakt dankzij veel kennis en planning.

Een relatief lichte combinatie van camera en lens is gemakkelijker mee te nemen als je naar afgelegen locaties moet reizen. Dankzij de betrouwbare automatische scherpstelling en de hoge snelheid voor continue opnamen (groot aantal frames per seconde) kun je snel achter elkaar foto's maken, zodat je bursts van dierengedrag kunt maken. Een camera met een variangle LCD-scherm maakt het gemakkelijker om vanuit creatieve hoeken opnamen te maken, zoals vanaf een laag standpunt waarbij je de dieren recht in de ogen kijkt.

Met telelenzen kun je wildlife fotograferen vanaf een grotere afstand, maar het is ook de moeite waard om andere soorten lenzen te overwegen voor natuurfotografie. Met groothoeklenzen kun je dieren en planten vastleggen in een breder landschap of stadsgezicht, terwijl je met macrolenzen indrukwekkende close-upfoto's van insecten en andere kleine onderwerpen kunt maken.

De Canon RF 100-400mm F5.6-8 IS USM heeft een uitgebreid zoombereik voor geweldige veelzijdigheid. Voor een nog groter supertelebereik op een full-frame systeemcamera als de Canon EOS R8 zijn er de Canon RF 600mm F11 IS STM- en RF 800mm F11 IS STM-prime-lenzen.

Als je een camera met APS-C-formaat hebt, zoals de EOS R7, en je klein wilt beginnen op het gebied van zowel constructie als budget, kun je de Canon RF-S 18-150mm F3.5-6.3 IS STM overwegen.

Omdat de sensor in een APS-C-camera kleiner is dan de sensor in een full-frame camera, wordt je onderwerp groter in het kader weergegeven, dus in feite zoomt een APS-C-camera ongeveer 1,6x in. Combineer bijvoorbeeld de RF 100-400mm F5.6-8 IS USM-lens met de EOS R7 en profiteer van een 'effectieve brandpuntsafstand' van 160-640 mm. Meer informatie vind je in onze uitgebreide handleiding over de brandpuntsafstand.

Meer informatie over het kiezen van de beste lenzen voor wildlife.

Bij wildlifefotografie is het belangrijk dat je onderwerp scherp is. Canon's serie EOS R-systeemcamera's beschikt over een zeer effectief autofocussysteem met Canon's Dual Pixel AF-technologie. In dit systeem is elke fotosite op de sensor geschikt voor zowel autofocus als beeldvorming, wat, naast andere voordelen, betekent dat onderwerpen overal in het frame kunnen worden vastgelegd en gevolgd.

Sommige camera's, waaronder de Canon EOS R7 en EOS R6 Mark II, beschikken over een automatische scherpstelmodus voor de detectie van de ogen van dieren, waarbij automatisch wordt gezocht naar ogen in de scène en daarop wordt gefocust. De automatische scherpstelling met AI Servo houdt continu de bewegende dieren bij, zelfs als ze zeer snel bewegen, voor scherpe opnamen. Probeer een serie opnamen te maken in de snelste transportmodus van je camera om het ultieme moment vast te leggen.

Bij het gebruik van telelenzen zijn camerabewegingen de vijand van scherpe opnamen.

De overgrote meerderheid van de Canon-telelenzen beschikt over een zeer effectieve optische beeldstabilisatie om dit tegen te gaan, wat doorgaans overeenkomt met een belichtingswaarde van ongeveer 3 tot 5 stops. Dit kan een enorm verschil maken bij wildlifefotografie uit de hand, waarbij korte sluitertijden onpraktisch kunnen zijn in situaties waar geen direct zonlicht beschikbaar is. De 5-stops Image Stabilizer op de Canon RF 600mm F11 IS STM maakt altijd scherpe opnamen bij 1/20 van een seconde in plaats van 1/640.

Gebruik de Image Stabilizer voor tele- en macrofotografie, vooral als je de camera in de hand houdt. Als je de camera op een statief gebruikt, is het echter beter om de Image Stabilizer uit te schakelen.

Bij het vastleggen van snelle actie is het op zich logisch om de sluitertijd te verhogen. In de bovenstaande foto heeft een sluitertijd van 1/3200 sec de beweging van de reiger en de druppels in de lucht bevroren. Ongeveer 1/2000 sec of sneller is een goed uitgangspunt. Maar met de ietwat wazige beelden van een lange sluitertijd, zoals op de vleugelpunten van vogels, kun je een gevoel van beweging toevoegen. Bij kleinere, snel bewegende vogels is de kans groot dat de punt van de vleugel zelfs bij een relatief kortere sluitertijd van 1/1000 sec onscherp wordt.

Naarmate je meer ervaring hebt, kun je de sluitertijd nog verder verlagen, mogelijk tot wel 1/10 sec, en zelfs een pantechniek gebruiken om het gevoel van beweging verder te vergroten.

De vuistregel is dat je een sluitertijd nodig hebt die minstens zo snel is als de omgekeerd evenredige full-frame brandpuntsafstand. Dus als je een 600mm-lens gebruikt zoals de Canon RF 600mm F11 IS STM, heb je een sluitertijd nodig van ten minste 1/600 van een seconde wanneer de IS is uitgeschakeld. Op de meeste camera's is dit 1/640.

Bij dagelijkse fotografie wordt meestal de modus voor diafragmaprioriteit (AV op de modusschakelaar van de camera) gebruikt. Vanwege de korte werkafstanden van macrolenzen sluit je normaal gesproken de opening tot f/16, f/22 of meer om de scherptediepte te maximaliseren en ervoor te zorgen dat de hele scène scherp is.

Je kunt je wildlifefotografie vaak verbeteren door te profiteren van de onscherpe delen van de foto, ook wel bokeh genoemd, waardoor je onderwerp opvalt. Mogelijk wil je echter voorkomen dat de achtergrond onscherp wordt wanneer je wilde dieren in de natuurlijke omgeving wilt vastleggen.

Een langere brandpuntsafstand kan resulteren in een sterkere achtergrondvervaging. Dit is de reden dat telezooms kunnen worden gebruikt om een onderwerp te isoleren en de achtergrond te vervagen zonder details te behouden. Als je de bokeh wilt verbeteren, doe dan een paar stappen terug en zoom in naar een langere brandpuntsafstand.

Til je foto's naar een hoger niveau door je onderwerpen bij het juiste licht te fotograferen. Houd rekening met de gedragspatronen van de dieren en probeer foto's te maken in het licht van de vroege ochtend of de namiddag voor warm en laag zonlicht, dat voor mooie kleuren en diepe schaduwen zorgt.

Gebruik de regel van derden om een dynamische compositie te maken. Het activeren van een rasterweergave van 3x3 in de elektronische zoeker van een Canon EOS R-systeemcamera kan helpen. Laat in het kader meer ruimte vóór het onderwerp dan erachter, zodat het lijkt alsof het dier de foto in kijkt of erin beweegt in plaats van eruit.

Het belangrijkste is dat je de achtergrond altijd controleert op afleidingen. Een helder voorwerp in de verte of een tak die uit het hoofd van een dier lijkt te groeien, leiden de aandacht van de kijker af van het hoofdonderwerp.

Om dieren in hun natuurlijk habitat vast te leggen, moet je zo stil mogelijk zijn en er zigzaggend naartoe lopen in plaats van in een rechte lijn. Zorg ervoor dat je de wind letterlijk van voren krijgt, zodat je geur niet richting het onderwerp waait. Gebruik bomen, rotsen en andere elementen in het landschap als dekking en zorg dat je de skyline onveranderd laat.

Zorg ervoor dat je camera is ingeschakeld en ingesteld voordat je dichtbij probeert te komen. EOS R-systeemcamera's zijn veel stiller dan spiegelreflexcamera's, omdat er geen spiegel in de body omhoog en omlaag beweegt na het maken van een foto. Met de Canon EOS R7, EOS R10 en een aantal andere camera's in de serie kun je de functie Stille sluiter selecteren als je opnamen maakt in een van de creatieve modi. Hierdoor worden verschillende camerafuncties uitgeschakeld waardoor een dier zou kunnen weten dat jij er bent, zoals het sluitergeluid, het flitsen van de flitser en het AF-hulplicht.

Bij veel EOS R-systeemcamera's kun je de sluitermodus onafhankelijk van de functie Stille sluiter instellen op elektronisch. Je kunt de piepgeluiden van je camera ook uitschakelen in het hoofdmenu.

Voor kleinere onderwerpen, zoals bijen, vlinders en andere insecten, zorgt het maken van extreme close-ups ervoor dat je onderwerp niet verloren gaat in een groothoekopname. De beste optie hiervoor is een macrolens, of je kunt zelfs de Canon RF 100-400mm F5.6-8 IS USM gebruiken. Deze biedt een vergroting van 0,41x en heeft een nauwkeurige scherpstelling waarmee je foto's kunt maken die zeer dicht bij macro-opnamen liggen.

De huidige macrolenzen van Canon hebben vaak hybride beeldstabilisatie, waardoor ze ideaal zijn voor het maken van opnamen uit de hand bij extreme close-ups. De Canon RF 35mm F1.8 IS MACRO STM- en RF 85mm F2 MACRO IS STM-lenzen zijn prime voorbeelden, met een vergrotingsfactor van 0,5x voor macrofoto's bij de kortste scherpstelafstanden.

Raadpleeg voor meer informatie onze handleidingen over het kiezen van een kit om aan de slag te gaan met macrofotografie en de beste lenzen voor wildlifefotografie.



Geschreven door Matthew Richards, Natalie Denton en Marcus Hawkins