11 veelvoorkomende printfouten en hoe je deze oplost

Fotografen vrezen soms dat het printen van hun eigen foto's duur en moeilijk is, en beter kan worden overgelaten aan specialisten. Maar professionals die hun eigen fotoprints maken, zeggen dat ze hiermee hun uitgaven effectiever kunnen beheren, meer creatieve controle hebben en dat ze er zelfs betere fotografen van kunnen worden.

Er zijn verschillende veelvoorkomende misvattingen over het printen van foto's - dat het onhandig en tijdrovend is, of dat het onmogelijk is om kleuren er goed uit te laten zien. Een ding dat echter waar is, is dat experimenteren een kostbare zaak kan zijn.

Het printen van je eigen foto's thuis of in de studio kan echter ontzettend lonend zijn, wanneer je dat goed doet. Zelfs met een hoogwaardige Canon-printer kunnen enkele eenvoudige fouten echter leiden tot een slechte printkwaliteit, verspilling van inkt of verkeerde kleuren. Gelukkig kun je met de end-to-end fotoprintoplossingen van Canon gemakkelijk professionele resultaten behalen, van het vastleggen van foto's tot het printen ervan.

In deze handleiding vertellen Canon-experts op het gebied van fotoprints Frederic Vaneesbeck, Jay Sinclair en Suhaib Husain wat de 11 meest voorkomende printfouten zijn en hoe je deze fouten kunt oplossen. Lees verder voor tips van experts om tijd te besparen, de hoeveelheid afval te verminderen en levendige fotoprints te maken die een leven lang meegaan.

• Fout 1: afbeeldingen met een lage resolutie printen
• Fout 2: bestandsindelingen van lage kwaliteit of slecht geoptimaliseerde afbeeldingen gebruiken
• Fout 3: kleurbeheer negeren
• Fout 4: softwareconflicten tijdens het printen
• Fout 5: afbeeldingen niet bijsnijden voor de papiergrootte
• Fout 6: niet nadenken over papier en inkt
• Fout 7: instellingen voor papierprofiel overslaan
• Fout 8: een onjuiste voorgenomen weergave kiezen
• Fout 9: printen voor de verkeerde lichtomstandigheden
• Fout 10: vergeten proefdrukken te maken alvorens te printen
• Fout 11: printeronderhoud negeren

Foto's van smartphones of gedeelde foto's op sociale media worden vaak verkleind en gecomprimeerd. Dit gebeurt vaak automatisch wanneer je ze naar bepaalde sociale platforms uploadt. Dit betekent dat ze mogelijk een te lage resolutie hebben om er goed uit te zien als ze geprint worden, vooral als het om grote formaten gaat.

"Voor het maken van hoogwaardige fotoprints is de ideale resolutie 300 dpi (dots per inch)", zegt Frederic. "Om het maximale printformaat te berekenen, moet je dus de pixelafmetingen van een afbeelding delen door 300. Dit betekent dat een camera met 45 Megapixel, zoals de Canon EOS R5 Mark II, een voldoende resolutie heeft voor prints tot ongeveer 69 x 46 cm (27 x 18 inch). Voor een camera met 24 Megapixel, zoals de EOS R3, EOS R8 of EOS R50, is het maximumformaat ongeveer 51 x 33 cm (20 x 13 inch).

"Maar als je een heel grote print wilt maken op posterformaat, bekijk je die natuurlijk van een grotere afstand, waardoor het geen probleem is als de resolutie wordt verlaagd tot 150 dpi. Je kunt de print dan twee keer zo groot printen, maar die moet dan wel van een grotere afstand worden bekeken.

"Je kunt ook fotobewerkingssoftware zoals Adobe Photoshop gebruiken voor pixelinterpolatie, maar hiermee kun je geen echte details produceren en de bestanden kunnen ontzettend groot worden – dan hebben we het niet over mega- maar over gigabytes."

De geavanceerde Neural Network Upscaling Tool van Canon kan afbeeldingen tot vier keer vergroten, met een superieure beeldkwaliteit. In tegenstelling tot conventionele interpolatie analyseert de deep-learning engine de inhoud van de afbeeldingen, wat resulteert in minder artefacten en meer details. En in tegenstelling tot andere AI-opschaaltools, maakt deze tool gebruik van camera- en lensinformatie en respecteert de tool bokeh, waardoor achtergrondvervaging behouden blijft en er een levensecht resultaat wordt verkregen. Voor de tool is een abonnement nodig (gratis proefversie beschikbaar) en kan lokaal op je Mac of pc worden uitgevoerd. De tool werkt met JPEG's en TIFF's en is mogelijk een ideale oplossing om prachtige grote prints van foto's met een marginale resolutie te produceren.

Ook als je een foto print die je zelf hebt gemaakt met je Canon-camera, kun je beter geen JPEG-bestanden van lagere kwaliteit gebruiken, vooral niet als je grote prints wilt. "Compressie met verlies van JPEG-bestanden betekent dat je meer en meer beeldgegevens verliest naarmate het bestand sterker wordt gecomprimeerd, waardoor details uiteindelijk verloren gaan in je prints", legt Frederic uit. Voor de beste printkwaliteit raadt hij aan om opnamen te maken in RAW-indeling, het RAW-bestand te verwerken in Canon's Digital Photo Professional (DPP) om de afbeelding de look en feel te geven die je wilt en om vervolgens de foto rechtstreeks met Canon's gratis Professional Print and Layout (PPL)-software te printen, wat als standalone applicatie of als plug-in kan worden gebruikt in de fotobewerkingssoftware van je voorkeur.

Frederic raadt aan om bij het opslaan van je foto de 16-bits TIFF-indeling te gebruiken, die meer kleurdetails behoudt dan 8-bits indelingen zoals JPEG. Als opslagruimte een probleem is, stelt hij voor te exporteren naar JPEG maar dan met de '100% quality'-instelling om teleurstellende prints te voorkomen.

Verder adviseert Suhaib om op te passen voor al te enthousiast gebruik van 'Onscherp masker' en andere verscherpingstools. "Deze tools kunnen je foto er kraakhelder uit laten zien op het scherm. Maar bij het printen wordt er een veel hogere resolutie gebruikt en komen er fijne details en texturen tevoorschijn zonder dat je al te veel hoeft te verscherpen. Als je je foto's te veel verscherpt, kan dit een averechts effect hebben op de beeldkwaliteit, en bovendien een halo-effect aan de randen en ongewenste beeldruis in bijvoorbeeld luchten, waterpartijen en gladde oppervlakken veroorzaken."

Het is essentieel om je beeldscherm te kalibreren om exact het gewenste printresultaat te behalen. Hierdoor worden kleuren en tinten nauwkeurig en consistent weergegeven, zodat je prints overeenkomen met wat je op het scherm ziet. "Sommige geavanceerde beeldschermen hebben een ingebouwde kalibratiefunctie, maar de meeste moeten met kalibratiegereedschap worden ingesteld", aldus Jay.

Om de best mogelijke uitvoerkwaliteit te krijgen op Canon-printers uit de imagePROGRAF PRO-serie, raadt Canon gebruik van haar Professional Print and Layout (PPL)-software aan, die zoals gezegd kan worden gebruikt als standalone programma of als plug-in in het fotobewerkingsprogramma van je voorkeur. "Deze software is door Canon ontwikkeld om het printproces eenvoudiger te maken", aldus Jay. "De software heeft de tools om al je kleurbeheerwensen uit te voeren.

"Printen in Adobe Lightroom¹ of Adobe Photoshop kan tot problemen leiden. Er is niets mis met deze programma's op zich, maar het probleem is dat ze wat kleurbeheer betreft met de driver concurreren. Beide proberen de kleuren tegelijkertijd te beheren en hun eigen kleurverwerking toe te passen. Omdat PPL is ontworpen door Canon voor Canon-printers, voorkom je dat probleem. Het vereenvoudigt het hele proces."

"Bovendien is het om optimale kwaliteit en kleurgetrouwheid te krijgen bij het printen vanaf een Mac, belangrijk dat je met de Canon-printerdriver de print- en papiereigenschappen selecteert, in plaats van op Apple AirPrint te vertrouwen", aldus Suhaib.

Canon-camera’s produceren standaard foto’s met een beeldverhouding van 3:2, hoewel ook andere beeldverhoudingen beschikbaar zijn in de cameramenu’s. Wanneer je print, kun je echter ook papiergrootte A4, A3 of A3+ gebruiken, die een andere hoogte-breedteverhouding hebben. Als dat het geval is, raadt Frederic aan om de tijd te nemen om elke afbeelding bij te snijden tot de juiste printverhoudingen "om ervoor te zorgen dat de compositie er op zijn best uitziet en je alle belangrijke elementen in de scène behoudt." Deze moeite loont echt, ook als je ervoor kiest om de foto te verkleinen, zodat alles op het papier past en je kunt printen met een aan alle kanten gelijke witrand.

Het is ook belangrijk als je prints zonder witranden maakt. In het verleden was printen zonder witranden alleen een optie als je glanzend fotopapier gebruikte, aldus Suhaib. "Een aantal van de nieuwste Canon-printers, waaronder de PIXMA PRO-200S en de imagePROGRAF PRO-310, heeft echter uiterst precies papiertransport, waardoor je nu ook zonder witranden op mat en fine art-papier kunt printen en je dus alleen nog witte randen krijgt wanneer je ze echt wilt."

Je kunt bijsnijden voor prints in PPL, waardoor je desgewenst hulplijnen kunt weergeven om je compositie te verfijnen volgens de regel van derden. Als je dit in PPL doet, is dit alleen van invloed op de geprinte uitvoer, zodat je originele afbeelding intact blijft.

Natuurlijke oliën in de huid kunnen het oppervlak van foto- of fine art-papier vies maken, dus is het beter om de printbare zijde vóór het printen niet aan te raken. Het is volgens Suhaib ook belangrijk om na het printen rekening te houden met de droogtijd. “Bij foto's die op glanzend of zijdeglanzend papier worden geprint met dye-inkten, wordt de inkt snel geabsorbeerd onder een beschermende buitenste laag en is de print zo goed als droog zodra deze uit de printer komt. Dan nog is het beter om de printzijde pas aan te raken wanneer deze helemaal droog is.

"Pigmentinkten op alle soorten fotopapier of fine art-papier hebben veel langer nodig om te drogen en om vlekken te voorkomen, kun je die printzijde dus het beste korte tijd met rust laten. Als je foto's in een album of achter glas wilt hebben, kun je ze het beste eerst een nacht laten liggen zodat ze goed kunnen drogen."

Wat betreft inkt, lijkt inkt kopen van andere fabrikanten misschien aantrekkelijk om geld te besparen, maar Suhaib raadt het af. "Originele Canon LUCIA PRO II-inkten worden samengesteld volgens de hoogste standaarden, om nauwkeurigheid en consistentie van toon- en kleurweergave te garanderen. Daarbij krijg je uitmuntende archiefkwaliteit, waardoor je erop kunt vertrouwen dat je prints een leven lang meegaan", zegt hij. "Ook voldoen ze aan een bepaalde zuiverheidsgraad, om het risico op verstopte spuitopeningen in de printkoppen te verkleinen. Al deze factoren kunnen ernstig in het gedrang komen met niet-originele inkt."

De Canon imagePROGRAF PRO-1100 gebruikt 12 LUCIA PRO II-pigmentinkten van de volgende generatie, waarvan 11 nieuw ontwikkelde. Deze inkten hebben een grotere slijtvastheid, wat van essentieel belang kan zijn voor prints die nogal wat te verduren hebben, zoals prints die worden geproduceerd en vervoerd naar tentoonstellingen. Verder kunnen prints met LUCIA PRO II-inkt beter tegen een stootje, hebben ze een hoge lichtbestendigheid, en een verbeterde houdbaarheid en duurzaamheid.

Als je print met behulp van PPL, is het erg belangrijk dat je de printer vertelt welk papier je gebruikt door het juiste papier te selecteren in het papiermenu in PPL, en in het papiermenu op de printer. Voor extra kleurnauwkeurigheid, kun je afhankelijk van de printer en papierfabrikant, mogelijk ook een ICC-profiel of AM1X-bestand opgeven.

Een ICC-profiel (International Colour Consortium) is een bestand met gegevens waarmee een printer een accurate kleurweergave op een bepaalde soort papier kan produceren. "Als je niet het juiste ICC-profiel selecteert, kan het resultaat er anders dan bedoeld uit komen te zien", zegt Jay. "Ook al heb je het scherm gekalibreerd en alle andere dingen goed gedaan, als je het verkeerde profiel selecteert, wordt je afbeelding niet geprint zoals je wilt."

Als je papier van een ander merk dan Canon gebruikt op een Canon PRO-printer, is het volgens Frederic ook nuttig om, als die beschikbaar zijn, speciale AM1X-mediaconfiguratiebestanden te gebruiken. "Deze geven het type zwarte inkt, ICC-profiel, en extra informatie over de ideale inktdichtheid, de optimale hoogte van de printkop, de droogtijd en eventuele beperkingen voor printen zonder witrand aan voor de papiersoort", legt hij uit.

Als je een Canon PRO-printer gebruikt die AM1X-bestanden ondersteunt, kunnen deze worden gedownload van de website van de papierfabrikant en worden geïnstalleerd met behulp van Canon's gratis Media Configuration Tool. Deze tool kan worden geïnstalleerd bij het installeren van je printerdriversoftware. Of ga hiervoor naar Canon's supportpagina voor printers, selecteer je printer en klik vervolgens op Software. Zoek de Media Configuration Tool in de lijst en installeer deze volgens de instructies. De Gebruikershandleiding van de printer bevat een gedeelte waarin wordt uitgelegd hoe je de software moet gebruiken.

Printers kunnen niet zo veel kleuren produceren als je met je camera hebt vastgelegd. Binnen een workflow met kleurbeheer kun je de instelling Voorgenomen weergave in het dialoogvenster Print gebruiken om de printer te laten weten hoe met kleuren moet worden omgegaan die buiten het printbare bereik of kleurengamma vallen.

De instelling Perceptual (Perceptueel) is erop gericht de algehele visuele indruk van kleuren in beeldmateriaal te behouden. Hiermee worden kleuren die buiten het kleurengamma vallen of die zijn afgesneden, omgezet in overeenkomende printbare kleuren. Vervolgens worden de andere kleuren aangepast om de relatie tussen de kleuren te behouden.

De instelling Relative Colorimetric (Relatief colorimetrisch) zoekt voor kleuren buiten het spectrum de dichtstbijzijnde reproduceerbare kleuren van de printer, maar verandert kleuren binnen het kleurengamma niet. "Mogelijk krijg je iets minder verzadigde kleuren, maar de helderheidswaarden zijn het stabielst met deze voorgenomen weergave", aldus Jay. "Hierdoor is het de ideale keuze voor bijna-neutrale afbeeldingen en zwart-witafbeeldingen."

Iets waar men vaak niet aan denkt, is de omgeving waar de print terechtkomt. "Ga na of je print zal worden getoond bij natuurlijk daglicht, dat een relatief koele kleurtemperatuur heeft, of bij kunstlicht, dat warmer is", zegt Suhaib. "Als je grote prints wilt, is het handig om eerst kleine hard-proofs te maken en deze te bekijken bij de uiteindelijke lichtbron, zodat je weet hoe het eindresultaat eruit komt te zien. Dit kan vooral van belang zijn wanneer kleurnauwkeurigheid cruciaal is, bij genres als portret-, landschaps-, wildlife- en modefotografie."

Als je prints maakt voor een tentoonstelling, kun je het uitbleken van hooglichten in fotoprints tot een minimum beperken door in PPL de optie voor het optimaliseren voor tentoonstellingsbelichting te kiezen, zodat het dynamisch bereik van de prints visueel wordt uitgebreid bij felle tentoonstellingsbelichting. Kies simpelweg de instelling die het best past bij de omstandigheden waarin de prints zullen worden bekeken, zoals normaal spotlicht (700 lux) of spotlicht met hoge intensiteit (1.400 lux).

Meer informatie over het licht in prints voor een tentoonstelling.

Als je de kleuren van je monitor hebt gekalibreerd, kun je soft-proofing toepassen op je afbeeldingen met de gratis Professional Print & Layout (PPL)-plug-in van Canon, en een voorbeeld bekijken van hoe je afbeelding eruit komt te zien op papier. "Als je geen soft-proof-controle uitvoert, bestaat de kans dat je beeld er flets uit komt te zien als je print op fine art- en mat papier", zegt Jay.

"Ook krijg je een waarschuwing als de printer een gewenste kleur niet kan printen. In principe zorgt soft-proofing ervoor dat je het papier voor het printen in kaart brengt, zodat je weet hoe het er precies uit komt te zien voordat je een afbeelding print."

Net als de opties voor soft-proofing, beveelt Suhaib hard-proofing aan met de optie Pattern Print (Patroonprinten) in PPL. "Op deze manier kun je een aantal verschillende miniaturen van je afbeelding maken op de media die je voor de uiteindelijke print wilt gebruiken, elk met een iets andere toonbehandeling en kleurweergave. Je kiest gewoon je favoriete optie om de uiteindelijke print te maken. Dit werkt heel goed om de juiste look & feel te krijgen bij zowel kleurenfoto's met subtiele tinten als zwart-witfoto's met veel contrast, vooral op fine art-papier."

Bovendien is soft-proofing bij sommige typen afbeeldingen mogelijk niet voldoende. Computerschermen en andere beeldschermen geven diep zwart niet altijd nauwkeurig weer, terwijl professionele printers als de imagePROGRAF PRO-310 en de imagePROGRAF PRO-1100 van Canon op dit vlak van topklasse zijn. "Dit is vooral duidelijk wanneer je fine art-papier als Canon Fine Art Smooth en Fine Art Rough gebruikt", zegt Suhaib. "Ga niet af op soft-proofing bij het printen van zwart-witfoto's met een dramatisch effect, maar maak een aantal kleine testprints op het gewenste papier om te checken hoe het eindresultaat eruit komt te zien."

Inkjetprinten is een zeer exacte technologie en een uiterst nauwkeurig proces. Voor de hoogste nauwkeurigheid adviseert Suhaib het gebruik van de driverfunctie Print Head Alignment (Printkop uitlijnen). "Doe dit bij het installeren van een nieuwe printer en nogmaals wanneer de printer van de ene plek naar de andere is verplaatst. Het is verstandig dit om de paar maanden te herhalen, ook als de printer niet is verplaatst."

De printkoppen van Canon zijn zodanig ontworpen dat deze bestand zijn tegen blokkering, maar Suhaib benadrukt dat het ook een goed idee is om het hulpprogramma Nozzle Check (Spuitopeningen testen) zo nu en dan vanuit het printerstuurprogramma uit te voeren, vooral als je grootformaat prints maakt die relatief duur zijn om te produceren. "Als het testpatroon vage lijnen vertoont, gebruik je de reinigingsfunctie en print je het testpatroon opnieuw."

Canon-printers beschikken over ingebouwde diagnostische functies om ervoor te zorgen dat alles soepel verloopt en Frederic zegt dat het belangrijk is om de printerstatus en eventuele waarschuwingen in de gaten te houden. "Als inktcartridges bijna leeg zijn, krijg je een melding. Op dat moment heb je nog genoeg inkt over om te blijven printen, maar als je grote hoeveelheden foto’s print, kan dat ervoor zorgen dat de inkt snel op raakt. Het is dus wijs om zo snel mogelijk vervangende cartridges te bestellen." Als je cartridges die praktisch leeg zijn, te lang blijft gebruiken, kan dit leiden tot verbleekte of ongelijkmatige prints. "Sommige printers hebben ook een door de gebruiker te vervangen onderhoudstank, die zo snel mogelijk nadat je een waarschuwing krijgt dat die vol is, moet worden vervangen", voegt Frederic eraan toe.

"Je krijgt geen melding als er een driverupdate is voor je printersoftware, dus het is goed regelmatig te controleren of er driverupdates zijn in het Support-gedeelte van de Canon-website. Als je een melding krijgt dat er een firmware-update is voor de printer, kun je het beste eerst het updatebestand naar je computer downloaden, het firmware-hulpprogramma voor de printer downloaden, en vervolgens de printer met de computer verbinden via een USB-kabel om de update uit te voeren."


Het maken van je eigen fotoprints kan zeer lonend zijn en je veel creatieve voldoening geven. Onthoud dus goed de hier gegeven tips voor het maken van geweldige prints. Ga voor de nieuwste printtechnologieën naar het assortiment professionele fotoprinters van Canon.